ترخیص کالاهای نمایشگاهی از گمرک
ترخیص کالاهای نمایشگاهی از گمرک یکی از مهم‌ترین مراحل برای حضور مؤثر در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی است. شرکت‌ها و فعالان اقتصادی که قصد دارند کالاها یا تجهیزات خود را برای نمایش در یک رویداد تجاری وارد کشور کنند، باید با ضوابط گمرکی ویژه این حوزه آشنا باشند. در این مقاله به تمام نکاتی که برای ترخیص قانونی، سریع و بی‌دردسر این نوع کالاها لازم است، می‌پردازیم.
ترخیص کالاهای نمایشگاهی چیست؟
ترخیص کالاهای نمایشگاهی به فرآیندی گفته می‌شود که طی آن کالاهای مورد نیاز برای شرکت در نمایشگاه‌های رسمی و دارای مجوز، از گمرک ترخیص می‌شوند. این کالاها اغلب برای نمایش و معرفی برند، فناوری یا خدمات شرکت وارد کشور شده و مشمول قوانین خاصی هستند که با واردات تجاری تفاوت دارد. گمرک جمهوری اسلامی ایران برای این نوع واردات تسهیلات ویژه‌ای در نظر گرفته تا شرکت‌ها بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن تجهیزات خود را به غرفه نمایشگاهی منتقل کنند.
قوانین و مقررات حاکم بر ترخیص کالاهای نمایشگاهی
کالاهای نمایشگاهی تحت نظارت و مجوز سازمان توسعه تجارت ایران و شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی ترخیص می‌شوند. این کالاها باید صرفاً برای نمایش و بدون هدف فروش وارد کشور شده باشند. بنابراین، مالک کالا باید تعهد دهد که پس از پایان نمایشگاه، اقلام را مجدداً صادر کند یا آنها را طبق ضوابط گمرکی وارد دائمی کند و حقوق و عوارض گمرکی را بپردازد. همچنین، کالاها باید با برگه‌های حمل و نقل معتبر، فاکتور، لیست عدلبندی (Packing List) و سایر مدارک لازم به گمرک ارائه شوند.
مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا نمایشگاهی
برای ترخیص کالاهای نمایشگاهی، ارائه مدارک خاصی ضروری است که شامل: مجوز ورود نمایشگاهی، بارنامه، فاکتور خرید، لیست بسته‌بندی، کارت بازرگانی، و معرفی‌نامه از شرکت برگزارکننده نمایشگاه است. برخی از نمایشگاه‌ها نیاز به معرفی‌نامه رسمی از سازمان توسعه تجارت دارند. همچنین اظهارنامه گمرکی باید با قید مشخصات دقیق کالاها و با عنوان «نمایشگاهی» تنظیم شود تا از نظر گمرک قابل پیگیری و مدیریت باشد.
تفاوت ترخیص نمایشگاهی با ترخیص تجاری
یکی از نکات مهم در زمینه ترخیص کالاهای نمایشگاهی، تفاوت آن با واردات تجاری است. کالاهای تجاری برای فروش یا مصرف در بازار وارد کشور می‌شوند، اما کالاهای نمایشگاهی تنها برای مدت محدود در کشور باقی می‌مانند و هدف اصلی آنها معرفی محصول یا تکنولوژی است. به همین دلیل، ترخیص نمایشگاهی با ضمانت‌نامه بانکی یا تعهد بازگشت کالا انجام می‌شود و مشمول معافیت‌هایی مانند عدم پرداخت حقوق ورودی (در صورت بازصادرات) می‌شود.
مراحل گام‌به‌گام ترخیص کالاهای نمایشگاهی
نخستین مرحله، دریافت مجوز شرکت در نمایشگاه و اعلام کالاهای مورد نیاز به گمرک مربوطه است. سپس باید اظهارنامه گمرکی تهیه و مدارک کامل بار به گمرک ارائه شود. پس از بررسی کارشناسان، کالاها با نظارت مأمور گمرک از انبار خارج شده و به محل نمایشگاه ارسال می‌شوند. در صورت عدم بازگشت کالا پس از پایان نمایشگاه، باید نسبت به تبدیل وضعیت واردات موقت به واردات دائم اقدام و حقوق و عوارض گمرکی را پرداخت کرد. تمامی این مراحل باید با دقت کامل انجام شود تا از بروز مشکلات حقوقی یا مالی جلوگیری شود.
چالش‌های رایج در ترخیص کالای نمایشگاهی
یکی از رایج‌ترین چالش‌ها، عدم تهیه به‌موقع مجوزهای لازم از برگزارکننده نمایشگاه و سازمان توسعه تجارت است. همچنین، تأخیر در ارائه مدارک یا ناهماهنگی در ثبت اطلاعات در سامانه جامع امور گمرکی ممکن است باعث توقف کالا در گمرک شود. انتخاب شرکت ترخیص‌کار حرفه‌ای که با روند نمایشگاهی آشنا باشد، می‌تواند بسیاری از این مشکلات را برطرف کند. زیرا تجربه در این حوزه نقش تعیین‌کننده‌ای در تسریع امور دارد.
نقش ترخیص‌کار در تسهیل ترخیص کالاهای نمایشگاهی
همکاری با یک ترخیص‌کار مجرب و متخصص در زمینه ترخیص نمایشگاهی، نه‌تنها باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود بلکه از بروز خطاهای حقوقی و گمرکی نیز جلوگیری می‌کند. ترخیص‌کار می‌تواند مدارک را به‌درستی تنظیم، مراحل را پیگیری و حتی در موارد خاص با گمرک مکاتبه یا مذاکره کند. بسیاری از شرکت‌های بزرگ ترجیح می‌دهند برای نمایشگاه‌ها از خدمات ترخیص‌کارهای آشنا به قوانین خاص نمایشگاهی استفاده کنند.
نکاتی برای تسریع فرآیند ترخیص کالا
برای جلوگیری از تأخیر در ترخیص کالاهای نمایشگاهی، بهتر است برنامه‌ریزی دقیق زمان ورود و خروج کالا انجام شود. هماهنگی با گمرک، شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی و برگزارکننده نمایشگاه باید از چند هفته قبل آغاز گردد. همچنین، تهیه نسخه کامل و دقیق از مدارک مورد نیاز و ثبت سریع اطلاعات در سامانه گمرکی می‌تواند تأثیر زیادی در تسریع مراحل داشته باشد.
بازگشت یا تبدیل وضعیت پس از نمایشگاه
پس از پایان نمایشگاه، صاحب کالا موظف است ظرف مدت معین کالا را از کشور خارج یا فرآیند واردات دائم آن را طی کند. در صورت بازگشت کالا، ترخیص‌کار باید مدارک لازم برای خروج کالا از کشور را تهیه و در سامانه ثبت کند. در غیر این‌صورت، با پرداخت عوارض، مالیات و تعرفه‌های مربوطه، کالا وارد بازار می‌شود. این مرحله بسیار حساس است زیرا عدم اقدام در مهلت مقرر می‌تواند باعث جریمه و ضبط کالا توسط گمرک شود.